Trong nông nghiệp công nghệ cao, việc nắm vững quy trình sinh trưởng của cây dưa lưới là yếu tố then chốt quyết định thành công. Từ khi gieo hạt đến lúc thu hoạch, cây trải qua 6 giai đoạn quan trọng, mỗi giai đoạn đều đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc tỉ mỉ. Nếu người nông dân hiểu và áp dụng đúng quy trình, cây sẽ phát triển ổn định, cho ra những quả dưa lưới ngọt, mẫu mã đẹp và chất lượng đồng đều. Ngược lại, việc bỏ sót hoặc xử lý sai một giai đoạn có thể khiến cây chậm phát triển, năng suất giảm và sản phẩm không đạt chuẩn.
Thời gian sinh trưởng trung bình của dưa lưới trong nhà màng thường kéo dài từ 65 đến 75 ngày, tùy thuộc vào giống và điều kiện canh tác. Việc thu hoạch đúng thời điểm có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và lợi nhuận:
-
Thu hoạch quá sớm: Quả dưa chưa đạt đủ độ ngọt (độ Brix < 12%) và hương thơm chưa rõ.
-
Thu hoạch quá muộn: Quả có thể bị xơ ruột, vỏ dày, làm giảm chất lượng.
-
Cây phát triển chậm: Nếu quá trình sinh trưởng kéo dài, chi phí đầu tư cho điện, nước, phân bón và nhân công sẽ tăng cao, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế.
Các giai đoạn sinh trưởng của dưa lưới
Giai đoạn nảy mầm và cây con (0 – 10 ngày sau gieo)
Sau khi được xử lý, hạt giống nảy mầm và mọc ra hai lá mầm. Giai đoạn này, cây con cần được chăm sóc trong môi trường có nhiệt độ từ 25–30°C, giá thể phải sạch và có khả năng thoát nước tốt. Để đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh, nông dân nên chọn hạt giống chất lượng và xử lý bằng nước ấm hoặc thuốc nấm trước khi gieo. Đặc biệt, cần chú ý cung cấp ánh sáng nhẹ cho cây con, tránh để cây tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng gay gắt.
Giai đoạn cây phát triển thân lá (10 – 20 ngày sau gieo)
Giai đoạn này, cây đã bắt đầu ra lá thật và rễ phát triển mạnh mẽ. Để cây có đủ dinh dưỡng, cần bón phân NPK cân đối với tỷ lệ đạm cao hơn, kết hợp với phân hữu cơ vi sinh. Trong quá trình chăm sóc, nông dân nên loại bỏ những cây yếu và chỉ giữ lại những cây khỏe mạnh để đảm bảo mật độ trồng hợp lý, giúp cây phát triển tốt nhất.
Giai đoạn phát triển dây leo và phân cành (20 – 30 ngày)
Ở giai đoạn này, cây bắt đầu vươn dây và xuất hiện tua cuốn. Để hỗ trợ cây leo, nông dân cần làm giàn hoặc lưới nâng đỡ. Đồng thời, hãy tiến hành tỉa bỏ các nhánh phụ và định hình thân chính để cây có thể tập trung dinh dưỡng tốt nhất, chuẩn bị cho việc nuôi quả sau này.
Giai đoạn ra hoa và thụ phấn (30 – 40 ngày)
Cây bắt đầu bước vào giai đoạn ra hoa với sự xuất hiện của cả hoa đực và hoa cái. Để đảm bảo hoa cái đậu quả, quá trình thụ phấn là rất quan trọng. Việc này có thể thực hiện một cách tự nhiên nhờ ong hoặc phương pháp thụ phấn thủ công bằng tay. Ngoài ra, nông dân có thể dùng dung dịch thụ phấn để hỗ trợ thụ phấn, giúp tăng tỷ lệ đậu quả. Trong giai đoạn này, nông dân cần đặc biệt chú ý quản lý độ ẩm, tránh để mưa đọng lại trong nhà màng, đồng thời kiểm soát sâu bệnh như bọ trĩ, rầy để bảo vệ hoa và quả non.
Giai đoạn nuôi quả (40 – 60 ngày)
Ở giai đoạn nuôi quả, dưa lưới phát triển rất nhanh, vì vậy cây cần được bổ sung nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như kali (K), canxi (Ca) và magie (Mg). Để đảm bảo quả đạt chất lượng tốt nhất, nông dân chỉ nên giữ lại một quả đẹp nhất trên mỗi cây. Đồng thời, sử dụng dây treo trái, lưới hoặc móc treo trái để treo và nâng đỡ quả, giúp tránh tình trạng quả bị nứt hoặc cong cuống do trọng lượng.
Giai đoạn quả chín và thu hoạch (60 – 75 ngày)
Ở giai đoạn này, quả dưa lưới bắt đầu tạo gân lưới rõ ràng, vỏ trở nên cứng hơn và tỏa ra mùi thơm đặc trưng. Nông dân có thể nhận biết quả đã chín và sẵn sàng để thu hoạch thông qua một số dấu hiệu như cuống bị nứt rạn, vân lưới nổi lên rõ rệt và có mùi thơm đặc trưng. Thời gian thu hoạch trung bình của dưa lưới thường là khoảng 65–75 ngày sau khi gieo, mặc dù một số giống có thể cần lâu hơn, khoảng 80–90 ngày hoặc tuỳ theo điều kiện thời tiết và quá trình chăm sóc.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và thu hoạch
Giống và Dinh dưỡng Dưa Lưới
Các giống dưa lưới phổ biến hiện nay đang có mặt tại Kieufarm bao gồm T-ONE, VA95, Mật KF, KF25, với tỷ lệ nảy mầm cao, khả năng chống chọi với mầm bệnh tốt, thời gian sinh trưởng trung bình dao động từ 65 đến 75 ngày tùy theo từng giống.
Nhu cầu dinh dưỡng của cây thay đổi theo từng giai đoạn phát triển:
-
Giai đoạn cây con cần nhiều đạm (N) để thúc đẩy sự phát triển của thân và lá.
-
Khi chuyển sang giai đoạn nuôi quả, cây lại có nhu cầu cao về kali (K) và canxi (Ca) để quả lớn nhanh và đạt chất lượng tốt.
Việc kết hợp sử dụng phân NPK với phân hữu cơ vi sinh không chỉ giúp cây phát triển khỏe mạnh mà còn cải thiện cấu trúc đất, tránh tình trạng thoái hóa.
Quản lý Môi trường canh tác và Sâu bệnh
Canh tác dưa lưới trong nhà màng giúp kiểm soát hiệu quả độ ẩm ở mức 60-70%, hạn chế tác động tiêu cực từ thời tiết. Đặc biệt, cần tránh để nhiệt độ vượt quá 35°C, vì nhiệt độ cao có thể làm rụng hoa và giảm tỷ lệ đậu quả.
Về phòng trừ sâu bệnh, nên ưu tiên các biện pháp bền vững thay vì lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật. Một số cách hiệu quả bao gồm vệ sinh giá thể và luân canh cây trồng để cắt đứt mầm bệnh. Ngoài ra, việc sử dụng các biện pháp sinh học như bẫy côn trùng hay chế phẩm vi sinh cũng giúp kiểm soát sâu bệnh một cách an toàn và thân thiện với môi trường.
Biện pháp giúp tối ưu hóa thời gian thu hoạch
- Luân canh cây trồng: Kỹ thuật này giúp giảm áp lực sâu bệnh tích tụ trong đất và duy trì độ phì nhiêu, đảm bảo môi trường phát triển tốt cho các vụ sau.
- Tỉa quả đúng thời điểm: Để đảm bảo chất lượng tối ưu, chỉ nên giữ lại một quả duy nhất trên mỗi cây. Việc này giúp cây tập trung toàn bộ dinh dưỡng để quả phát triển to, ngọt và đồng đều.
- Theo dõi thường xuyên: Ở giai đoạn cuối, việc kiểm tra cuống và gân lưới của quả là rất cần thiết để xác định thời điểm thu hoạch chính xác, đảm bảo dưa có độ chín và hương vị tốt nhất.
- Ứng dụng công nghệ: Việc sử dụng các công nghệ như IoT để theo dõi các thông số quan trọng như nhiệt độ, độ ẩm và EC của dung dịch dinh dưỡng sẽ giúp tối ưu hóa quy trình chăm sóc, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng
Quy trình sinh trưởng của dưa lưới trong nhà màng gồm 6 giai đoạn rõ ràng:
- Nảy mầm và cây con
- Phát triển thân lá
- Phát triển dây leo và phân cành
- Ra hoa và thụ phấn
- Nuôi quả
- Quả chín và thu hoạch
Thời gian từ lúc gieo hạt đến khi thu hoạch thường kéo dài từ 65–75 ngày. Với việc áp dụng đúng kỹ thuật, lựa chọn giống tốt và kiểm soát môi trường nhà màng hiệu quả, nông dân có thể đạt được năng suất ấn tượng:
-
Sản lượng: Từ 4–6 tấn trên 1.000 m² mỗi vụ.
-
Chất lượng quả: Trọng lượng trung bình đạt từ 1,2–2,5 kg/quả.
-
Tần suất thu hoạch: Có thể canh tác và thu hoạch 3–4 vụ mỗi năm, mang lại lợi nhuận ổn định.
Kieufarm khuyên bà con nông dân nên chú trọng vào việc chọn giống phù hợp, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật từng giai đoạn, quản lý dinh dưỡng chính xác và chăm sóc nhà màng một cách tỉ mỉ. Đây chính là chìa khóa để đạt được những vụ mùa dưa lưới chất lượng cao, năng suất tốt và lợi nhuận bền vững.
Để được tư vấn chuyên sâu về giống dưa lưới chất lượng và các giải pháp canh tác hiệu quả từ đội ngũ kỹ sư Kieufarm, bà con có thể liên hệ qua hotline 1900 633 527 hoặc truy cập Fanpage Vật tư nông nghiệp Kieufarm
